“Ik vroeg me als kind af waarom golven altijd naar je toekomen. En waar ze vandaan komen? Dat triggerde me elke keer als we aan zee waren. Hoe mooi is het dat ik me inmidels als onderzoeker kustdynamica bezighoud met het gedrag van golven op zee. En het effect daarvan in de vorm van overstromingen en kustafslag.”
Senior onderzoeker Ap van Dongeren van Deltares gaat in zijn presentatie in op de werking van golven. Golven ontstaan op verschillende manieren. Door wind, bevingen, zwaartekracht (getijden) en ook door de aan- of afwezigheid van land of obstakels. Ook het oppervlak en de diepte van het water heeft invloed op het ontstaan en de aard van golven. Deze krachten werken in op alle zeeën en oceanen van de wereld, maar elk water kent zijn eigen condities en eigenaardigheden, met zijn eigen kleur, maat en vorm van golven.
Volgens Van Dongeren, die aanhaakt op het verhaal van Esther Kokmeijer die samenwerkte met zijn overleden collega, is er op de Marshalleilanden vooral sprake van windgolven. Deze golven kunnen ook bij weinig of geen wind ontstaan door een minimaal drukverschil tussen lucht en water. Naarmate het oppervlak ruwer (rimpelig) wordt, krijgt de wind meer grip en ontstaan er hogere golven. Hogere en langere golven ontstaan vooral wanneer er sprake is van een groter wateroppervlak en het ontbreken van obstakels.
Golfpatronen
De atollen van de Marshalleilanden vormen, ondanks hun geringe omvang, wel degelijk obstakels en vervormen daarmee de golfpatronen die hoofdzakelijk veroorzaakt worden door de passaatwinden uit het oosten. “De golven krullen als het ware om de eilandjes heen en veroorzaken op die manier, en samen met de deining (interfererende korte en langere golven), aan de andere zijde van de eilanden unieke golfpatronen. De golfnavigators van de Marshalleilanden herkennen die unieke patronen en koersen daar dus op. Heel bijzonder.”
Overstroming
In tegenstelling tot de Caribbean, heeft de Pacific niet of nauwelijks te kampen met heftige stormen. Dat wil volgens Van Dongeren niet zeggen dat het water geen bedreiging vormt. “Golven kunnen hier best twee meter hoog worden. Dat was tot op heden geen probleem, omdat de koraalriffen voor de kust ze dempten. Die halen letterlijk de energie uit de golven. De riffen sterven echter af. Onder meer door CO2-opname, door verontreinigingen en door de temperatuurstijging van het zeewater. Ze verliezen hun beschermende werking, wat er samen met de zeespiegelstijging voor zorgt dat overstromingen dreigen. We werken dan ook niet zonder reden aan waarschuwingssystemen in het gebied.”
Wanneer we ons gedrag niet aanpassen en dus niets aan de klimaatverandering doen, vreest Van Dongeren dat het eilandenrijk in de Pacific rond 2100 onbewoonbaar en grotendeels verdronken is. Ook hiervoor dragen wij dus verantwoordelijkheid.