Er ontstaan nieuwe opties, waardoor we weer verder komen.
Kennis en verbeelding helpen het gesprek voeren over maatschappelijke vragen
Er is een groeiende kloof tussen wat we weten en wat we geloven, stelde Marin de Boer in haar inleiding op het Waddenlaboratorium. Je hoort volgens haar steeds vaker ‘interessant onderzoek, maar ik geloof het niet’. Kunstenaars kunnen het publiek bij de wetenschap betrekken en de dialoog aangaan, merkt zij. ‘Waarom geloof je het niet?’
Als curator voor Oerol is De Boer al een aantal jaar betrokken bij de samenwerking tussen het festival en de Waddenacademie. Die gaat terug tot de Oerolcolleges die vanaf 2010 werden georganiseerd en die een vervolg kregen in het expeditieprogramma. “Sinds 2012 doen we samen projecten”, blikt zij terug. “We wilden iets met kunstenaars en wetenschappers. De Waddenacademie heeft een enorm netwerk van wetenschappers die kennis hebben van de thema’s die hier spelen. Wij hebben een enorm netwerk van makers die hun werk gebruiken om bezig te zijn met de natuur op het eiland en de vragen van deze tijd. Daaruit is de samenwerking ontstaan.”
Samensmelting
De resultaten van de projecten werden tijdens het festival en het expeditieprogramma gedeeld met het publiek. Zo maakten zij onder meer kennis met wild glas van zand, energie uit slik en drempels die zeegras tegenhouden terug te keren in de Waddenzee. Mooie voorbeelden waarin de kunst onder meer wordt ingezet om de wetenschap te verklaren, maar de relatie kunst en wetenschap is meer, aldus De Boer.
Om dat ‘meer’ verder te onderzoeken en beter te benutten, is de tijd van een festival eigenlijk te kort. “Als kunstenaars en wetenschappers samenwerken, ontstaat er ook een samensmelting. De kunstenaar wordt een beetje wetenschapper en andersom. Om die samensmelting goed tot haar recht te laten komen, heb je tijd en ruimte nodig. Daarvoor is het Waddenlaboratorium in het leven geroepen. Daarin willen we bijvoorbeeld een residentie op het eiland realiseren, waar makers en wetenschappers samen tijd kunnen doorbrengen en samenwerken.”
Wereld begrijpen
Die langdurige kruisbestuiving kan ons helpen de wereld beter te begrijpen, verwacht De Boer. De kloof tussen weten en geloven, zorgt ervoor dat we onderwerpen soms maar niet meer bespreken, is ook haar persoonlijke ervaring. “Misschien wel herkenbaar, dat je voor de zoveelste keer met iemand in gesprek bent over het klimaat, merkt dat je op een gegeven moment niet verder komt en dan maar voorstelt om eten te gaan koken.”
Kunstenaars confronteren en spreken de verbeelding aan. In combinatie met de wetenschap zijn dat ingrediënten om de cirkel te doorbreken. Dat helpt ons volgens De Boer het gesprek op een andere manier te voeren. “Er ontstaan nieuwe opties, waardoor we weer verder komen.”